Hiện nay, Tổng cục Hải quan đang xúc tiến xây dựng hệ thống thông quan tự động dựa trên nền tảng công nghệ hệ thống NACCS của Nhật Bản, gọi tắt là hệ thống VNACCS. Theo kế hoạch, hệ thống dự kiến sẽ đưa vào hoạt động từ quý II/2014. Vì là hệ thống phục vụ thông quan hàng hóa xuất nhập khẩu nên doanh nghiệp XNK cần có sự chuẩn bị để có thể thực hiện thủ tục thông quan trên hệ thống VNACCS. Dưới đây là một số lưu ý đối với doanh nghiệp.
Thủ tục khai báo thông quan trên hệ thống
VNACCS được thiết lập theo mô hình xử lý tập trung và sẽ tích hợp nhiều tính năng, tiện ích giúp cho việc khai báo và thông quan nhanh chóng, thuận tiện. Theo thiết kế, tốc độ thông quan sẽ rất nhanh, mất khoảng tối đa 15 giây đối với hàng hóa được phân luồng xanh – nhờ vào việc tự động hóa các khâu khai báo, tiếp nhận, tính thuế, kiểm tra, phân luồng hàng hóa. Việc tìm hiểu và nắm bắt các tính năng, tiện ích và thủ tục khai báo trên hệ thống sẽ giúp doanh nghiệp thuận tiện khi làm thủ tục thông quan hàng hóa XNK.
Theo kế hoạch, Tổng cục Hải quan sẽ tổ chức các khóa đào tạo, tập huấn cho doanh nghiệp sử dụng hệ thống trong năm 2013. Công việc này giao cho các Cục Hải quan tỉnh/ thành phố đảm nhiệm. Do vậy, doanh nghiệp hoạt động trên địa bàn do các Cục Hải quan tỉnh/thành phố quản lý có thể đăng ký tham gia các khóa đào tạo, tập huấn theo lịch công bố.
Đăng ký người sử dụng
Để có thể sử dụng hệ thống VNACCS, doanh nghiệp XNK cần đăng ký với cơ quan hải quan để được cấp mã sử dụng. Hiện tại, Tổng cục Hải quan đang xây dựng quy trình đăng ký và hướng dẫn đăng ký người sử dụng, thiết lập công cụ đăng ký trực tuyến trên cổng thông tin điện tử hải quan. Sau khi hoàn tất các công việc trên, Tổng cục Hải quan sẽ tổ chức hướng dẫn và tiếp nhận đơn đăng ký từ người sử dụng. Công việc này dự kiến sẽ bắt đầu trong quý III/2013 khi bước vào giai đoạn thử kết nối hệ thống.
Chữ ký số
Tương tự như thủ tục hải quan điện tử hiện nay, doanh nghiệp được yêu cầu sử dụng chữ ký số để chứng thực tờ khai hải quan trên hệ thống VNACCS. Do vậy, doanh nghiệp cần chủ động đăng ký sử dụng chữ ký số theo quy định hiện hành để có thể đáp ứng yêu cầu thủ tục thông quan trên hệ thống VNACCS.
Kết nối với hệ thống
Việc khai báo thông quan hàng hóa XNK có thể thực hiện trực tuyến thông qua kết nối với hệ thống VNACCS. Doanh nghiệp XNK có thể lựa chọn hai phương thức kết nối tùy thuộc vào năng lực hạ tầng công nghệ thông tin của doanh nghiệp.
Đối với các công ty lớn có nền tảng công nghệ thông tin tiên tiến sẵn có, doanh nghiệp có thể tiếp cận các chuẩn giao tiếp do cơ quan hải quan cung cấp và hướng dẫn để chủ động điều chỉnh, kết nối vào VNACCS. Đối với các công ty khác, cơ quan hải quan sẽ cung cấp phần mềm đầu cuối để doanh nghiệp sử dụng. Hiện tại, Tổng cục Hải quan đang hoàn tất thiết kế phần mềm đầu cuối để có thể cung cấp cho doanh nghiệp vào thời điểm thích hợp.
Hỏi - đáp vướng mắc
Việc chuyển đổi sang hệ thống mới sẽ không thể tránh khỏi những vướng mắc trong khi làm thủ tục thông quan trên hệ thống. Để hỗ trợ người khai hải quan, Tổng cục Hải quan sẽ thiết lập bộ phận trợ giúp nhằm kịp thời giải đáp các vướng mắc phát sinh. Hiện tại, Tổng cục Hải quan đang nghiên cứu mô hình tổ chức của bộ phận hỗ trợ này để có thể đáp ứng nhu cầu phát sinh khi đưa hệ thống vào vận hành. Mục tiêu đặt ra là sẵn sàng có bộ phận trợ giúp khi hệ thống chính thức vận hành.
Việc chủ động tìm hiểu, nghiên cứu và tham gia hợp tác với cơ quan hải quan sẽ góp phần triển khai thành công hệ thống VNACCS đồng thời tạo thuận lợi cho chính các doanh nghiệp khi làm thủ tục thông quan hàng hóa XNK.
