Từ chối nhận hàng khi bị phát hiện
Cục Hải quan Hà Nội là đơn vị có địa bàn quản lý rộng gồm 12 chi cục Hải quan trực thuộc đóng tại 4 tỉnh, thành phố; trong địa bàn quản lý có tuyến đường sắt, bưu điện quốc tế, sân bay quốc tế, các cảng nội địa… Vì vậy hoạt động XNK đa dạng với nhiều loại hình, nhiều cá nhân và DN tham gia. Đặc biệt, tại cửa khẩu sân bay quốc tế Nội Bài có lưu lượng hàng hóa, hành khách XNC lớn.
Các đối tượng buôn lậu sử dụng đủ mọi mánh khóe để qua mặt lực lượng chức năng. Phổ biến là tình trạng hàng hóa XNK khi bị cơ quan Hải quan phát hiện gian lận thì chủ hàng từ chối nhận hàng, xin hủy tờ khai hoặc khai bổ sung, đổ lỗi cho phía đối tác gửi nhầm hàng và xin được tái xuất hàng. Trên vận đơn của nhiều lô hàng không thể hiện rõ tên hàng, khai sai số lượng hoặc cố tình đánh sai tên hàng, nhằm trốn tránh việc kiểm tra hồ sơ ban đầu của cơ quan Hải quan khi giám sát hàng hóa tại kho hàng hóa…
Đối với hàng XK chủ hàng khai báo trên nhiều tờ khai cho một lô hàng để thăm dò kết quả phân luồng của cơ quan Hải quan, kết quả luồng Xanh DN sẽ khai báo sai mặt hàng, số lượng, chủng loại để XK. Đối với hàng NK chủ hàng lợi dụng luồng Xanh khai sai tên hàng, mã số thuế, số lượng, chủng loại… nhằm gian lận thuế.
Trên tuyến đường hàng không, các đối tượng lợi dụng việc chuyển hàng hóa qua đường chuyển phát nhanh, giấu hàng hóa trong hành lý mang theo để vận chuyển vào nội địa những hàng hóa cấm như ma túy, tiền chất ma túy, dược phẩm, ngà voi, kim cương, sừng tê giác; Chế độ miễn thuế khi nhập cảnh cũng bị lợi dụng để mang theo những hàng hóa nhỏ gọn, có giá trị cao ra vào nhiều lần.
Trên tuyến bưu điện quốc tế, lợi dụng hàng luồng Xanh, định mức miễn thuế đối với hàng quà biếu, tặng cho tổ chức, cá nhân, các đối tượng sử dụng thủ đoạn tách bill (vận đơn), chia nhỏ số lượng hàng hóa gửi nhiều lần trong tháng và cho nhiều người khác nhau.
Nỗi lo nhân đôi
Sự phức tạp càng nhân lên khi đầu năm 2015, Nhà ga T2 ở Nội Bài sẽ đi vào hoạt động, nhưng hàng loạt những kẽ hở, những khó khăn và áp lực trong công tác chống buôn lậu, hoạt động kiểm tra, giám sát hàng hóa XNK, hành khách XNC tại “điểm nóng” này, đã được lực lượng chức năng sớm chỉ ra.
Theo Phó Chi cục trưởng Chi cục Hải quan sân bay quốc tế Nội Bài Nguyễn Văn Chiến: Nhà ga T2 Nội Bài có công suất thiết kế tối đa lên đến 15 triệu khách/năm, lượng hành khách giờ cao điểm lên tới 3.000 khách/giờ, số chuyến bay xuất nhập cảnh là 75.400 chuyến bay/năm, cao điểm có thể tới 23 chuyến bay/giờ.
Với lượng hành khách và chuyến bay gia tăng đột biến thì nguy cơ buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua cửa khẩu cũng sẽ gia tăng. "Việc khai thác hàng hóa từ máy bay sẽ phải vận chuyển qua Nhà ga T1 (ga nội địa) đến kho hàng. Nếu hàng hóa vận chuyển qua Nhà ga T1 được quản lý không tốt sẽ tạo cơ hội cho các đối tượng đưa hàng vào nội địa. Đây là cái khó trong công tác quản lý hải quan" - ông Chiến cảnh báo.
Cùng với đó, việc triển khai Hệ thống VNACCS/VCIS với tính năng tự động hóa cao trong việc phân luồng, trả tờ khai đã tạo thuận lợi cho DN trong việc thông quan nhanh hàng hóa, nhưng đồng thời đây cũng là thách thức của cơ quan Hải quan trong việc quản lý.
Lo ngại trước nạn buôn lậu đang diễn ra ngày càng phức tạp trên địa bàn, Cục Hải quan Hà Nội đã chuẩn bị kế hoạch kiểm soát khi thực hiện Hệ thống thông quan điện tử VNACCS/VCIS nhằm phát hiện, đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả. Trong đó, xác định công tác quản lý hải quan khi triển khai VNACCS/VCIS là đảm bảo đúng quy định pháp luật, không gây phiền hà, cản trở hoạt động XNK của DN, tuy nhiên, vẫn phải đảm bảo công tác kiểm soát chặt chẽ.
Mục tiêu đấu tranh của Hải quan Hà Nội là tập trung vào một số DN, lô hàng, địa bàn, loại hình trọng điểm như: DN mới hoạt động XNK, có độ rủi ro; những DN mở tờ khai tại chi cục Hải quan ngoài cửa khẩu và thông quan hàng hóa tại các chi cục Hải quan cửa khẩu cũng sẽ nằm trong “tầm ngắm” của cơ quan Hải quan.
Bên cạnh đó, các tờ khai được khai báo vào những thời điểm nhạy cảm cũng sẽ được kiểm soát chặt như: Khai báo vào ngày nghỉ, lễ, ngoài giờ hành chính, đặc biệt là các lô hàng luồng Xanh được miễn kiểm tra thực tế hàng hóa…
