Theo đó, đối với hàng XK sẽ bãi bỏ quy định nộp đối với 5 loại chứng từ: Hợp đồng mua bán hàng hóa, hợp đồng ủy thác XK (nếu XK ủy thác) đối với hàng hóa XK có thuế XK, hàng XK có yêu cầu hoàn thuế, không thu thuế, hàng hóa có quy định về thời điểm liên quan đến hợp đồng XK; Hóa đơn xuất khẩu đối với hàng hóa xuất khẩu có thuế XK; Bảng kê chi tiết hàng hoá đối với trường hợp hàng hoá có nhiều chủng loại hoặc đóng gói không đồng nhất; Văn bản xác định trước mã số, trị giá hải quan; Các chứng từ khác theo quy định của các bộ, ngành có liên quan.

Phân tích cụ thể, ông Âu Anh Tuấn cho biết, sở dĩ bãi bỏ quy định nộp đối với hợp đồng mua bán hàng hóa, hợp đồng ủy thác XK bởi thực tế yêu cầu nộp hợp đồng nhằm phục vụ cho việc tham vấn, xác định trị giá, hoàn thuế, không thu thuế. Vì vậy, tại thời điểm làm thủ tục XK, cơ quan Hải quan không cần thiết phải yêu cầu người khai hải quan nộp chứng từ này, chỉ khi làm các thủ tục tham vấn, xác định trị giá, hoàn thuế, không thu thuế, người khai hải quan mới phải xuất trình chứng từ này cho cơ quan Hải quan.

Trong trường hợp theo quy định của các bộ, ngành yêu cầu DN phải nộp hợp đồng để xác định thời điểm để thực hiện chính sách quản lý hàng XK thì thực hiện theo quy định của các bộ, ngành.

Đối với việc bỏ quy định nộp đối với Bảng kê chi tiết hàng hoá đối với trường hợp hàng hoá có nhiều chủng loại hoặc đóng gói không đồng nhất, ông Âu Anh Tuấn cho biết, chứng từ này chỉ được lập sau khi đã đóng hàng vào container và thường phát sinh sau khi đã hoàn thành thủ tục hải quan hàng XK. Thực tế, chứng từ này chỉ phục vụ cho việc kiểm tra thực tế, trong khi hàng hóa XK thường có mức độ quản lý rủi ro thấp. Chính vì vậy, sẽ không yêu cầu DN nộp theo bộ hồ sơ hải quan hàng XK.

Lý giải cho nguyên nhân bỏ quy định nộp đối với văn bản xác định trước mã số, trị giá hải quan, theo ông Âu Anh Tuấn, các thông tin về xác định trước đã được cơ quan Hải quan cập nhật trên Cổng thông tin điện tử của Hải quan và đã được gửi cho Cục Hải quan tỉnh, thành phố nơi DN dự kiến làm thủ tục XK. Do vậy, cũng không yêu cầu DN phải nộp chứng từ này.

Loại bỏ 4 chứng từ với hàng NK

Phó Cục trưởng Cục Giám sát quản lý về hải quan cũng cho biết, đối với hàng hóa NK sẽ bãi bỏ quy định nộp 4 loại chứng từ: Hợp đồng mua bán hàng hóa NK, Chứng thư giám định đối với hàng hoá được thông quan trên cơ sở kết quả giám định, văn bản xác định trước mã số, trị giá hải quan, xuất xứ, và các chứng từ khác có liên quan theo quy định của pháp luật đối với từng mặt hàng cụ thể.

Phân tích việc loại bỏ này, ông Âu Anh Tuấn cho rằng, việc bỏ hợp đồng mua bán trong bộ hồ sơ hải quan đối với hàng hóa NK là bởi các thông tin cơ bản liên quan đến khai hải quan trên hợp đồng đều đã có trên hóa đơn thương mại, vận đơn nộp cho cơ quan Hải quan (như: tên hàng, đơn giá, trị giá, điều kiện giao hàng, phương thức thanh toán…). Do vậy, không yêu cầu DN phải nộp chứng từ này. Trong trường hợp tham vấn giá, người khai hải quan phải xuất trình các chứng từ để chứng minh mức giá khai báo với cơ quan Hải quan.

Tương tự, việc bỏ quy định nộp chứng thư giám định đối với hàng hoá được thông quan trên cơ sở kết quả giám định cũng từ nguyên nhân do việc trưng cầu giám định là do cơ quan Hải quan thực hiện khi chưa xác định được chủng loại, chất lượng, số lượng hàng hóa, không thuộc trách nhiệm của người khai hải quan.

Đồng thời, thời gian tới cũng sẽ bãi bỏ một số quy định đối với hàng hóa kinh doanh TN-TX. Cụ thể, bỏ quy định nộp một bản chụp hợp đồng XK trong hồ sơ tạm nhập, hồ sơ tái xuất (hiện đang quy định tại điểm b khoản a1, điểm b khoản 2 Điều 41 Thông tư 128/2013/TT-BTC).

Bởi theo quy định tại Nghị định 187/2012/NĐ-CP thì hợp đồng XK có thể ký trước hoặc ký sau hợp đồng NK. Tuy nhiên, thực tế hợp đồng NK mặc dù đã được cơ quan Hải quan xác nhận, nhưng DN vẫn có thể hủy và ký hợp đồng với các đối tác khác, trong khi hiện nay vẫn chưa có chế tài xử lý đối với trường hợp này. Vì vậy, nên bỏ quy định này.

Cùng với đó, cũng sẽ bãi bỏ quy định lãnh đạo Chi cục phải kiểm tra, ký xác nhận cùng công chức thừa hành trên tờ khai xuất để đơn giản hóa thủ tục hành chính và cũng là để cá thể hóa trách nhiệm.

Có thể thấy, việc bãi bỏ hàng loạt các chứng từ trong bộ hồ sơ hải quan đối với cả hàng XK và hàng NK cho thấy sự cải cách thủ tục hành chính một cách mạnh mẽ của ngành Hải quan, điều này cũng giúp DN hoạt động được thuận lợi hơn rất nhiều bởi giảm hồ sơ cũng đồng nghĩa là giảm chi phí và giảm thời gian cho DN.

Hiện quy định này đang mằn trong dự thảo Thông tư quy định về thủ tục hải quan, kiểm tra giám sát hải quan, thuế xuất khẩu, thuế NK và quản lý thuế đối với hàng hóa XNK để hướng dẫn Luật Hải quan 2014. Được biết, dự thảo Thông tư này sẽ có hiệu lực từ ngày 1-1-2015, cùng ngày Luật Hải quan 2014 có hiệu lực.